100 jaar Pedagogische Studiën: een eeuw onderwijswetenschap in dienst van onderwijsvernieuwing

Samenvatting

Pedagogische Studiën (PS) heeft de afgelopen honderd jaar gefunctioneerd als een belangrijk platform voor de Nederlandstalige opvoedings- en onderwijswetenschappen. Vanaf de oprichting in 1920 stelde PS zich ten doel onderwijs en opvoeding niet slechts beter te begrijpen, maar door middel van onderzoek en reflectie ook beter te maken. Uitgangspunt was daarbij dat PS zou moeten functioneren als een ‘gemeenschappelijke studeerkamer’ waar een nationaal gesprek over onderwijs en opvoeding zou moeten plaatsvinden. Dit historische overzicht gaat na welke gemeenschap in PS bijeenkwam, waar het gesprek in deze kamer over ging, en hoe beide zich ontwikkelden in de loop van de tijd. Daarbij wordt gekeken naar de verhouding tussen ontwikkelingen in de onderwijswetenschappen en het onderwijsbeleid rond het thema onderwijs- vernieuwing. De geschiedenis van PS wordt verteld in vier perioden, waarin iedere keer een nieuwe groep pedagogen en onderwijswetenschappers aan het roer stond van de ‘gemeenschappelijke studeerkamer’. De analyse laat zien dat er in iedere periode een dominante groep binnen PS was die streefde naar onderwijsvernieuwing aan de hand van wetenschappelijk inzicht, maar dat de richting van die vernieuwing en de wetenschappelijke onderbouwing in iedere periode anders was. Ook wordt duidelijk dat tegenspraak nodig is voor een levendig wetenschappelijk debat.