Professionele ruimte van leraren in het voortgezetonderwijs: inleiding bij het themanummer

Samenvatting

Het onderwijs en daarmee ook het beroep van leraar staat volop in de aandacht. In de media worden kritische uitspraken gedaan over de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs, de motivatie van leerlingen en de status van het leraarsberoep in zowel het po, vo, mbo en ho. Relatief veel beginnende leraren verlaten al redelijk snel het beroep, vaak vanwege een lage arbeidstevredenheid en een hoge (ervaren) werkdruk. Door ervaren leraren wordt eveneens een hoge werkdruk gerapporteerd, maar ook een gebrek aan professionele ruimte. Dit gebrek aan ruimte heeft dan met name betrekking op de beperkte mogelijkheden om zelf invulling te kunnen geven aan de inhoud en vorm van onderwijs. De ervaren regeldruk speelt hierbij een belangrijke (belemmerende) rol. Voor een positieve werkbeleving is het voor leraren belangrijk tot op zekere hoogte zelfstandig beslissingen te kunnen nemen over de eigen onderwijspraktijk. Leraren hebben deze ruimte ook nodig om op een actieve manier vorm te kunnen geven aan de eigen professionele ontwikkeling, en (bij voorkeur) ook aan schoolontwikkeling.