Leraar-leerlingrelaties in de klas: toekomst voor onderzoek

Samenvatting

Deze afsluitende bijdrage aan dit themanummer schetst de geschiedenis van Nederlands onderzoek naar leraar-leerlingrelaties vanuit interpersoonlijk perspectief en plaatst dit in het kader van de theorie van dynamische sociale systemen. Nadat aandacht is besteed aan de bijdragen in dit nummer wordt de toekomst van het onderzoek naar sociaal-emotioneel klimaat in de klas besproken. Om tot een omvattende beschrijving van relaties te komen, wordt gepleit voor integratie van de verschillende gehanteerde theoretische benaderingen: interpersoonlijke, gehechtheids- en zelfdeterminatietheorie aangevuld met de sociale-referentie- en netwerktheorie. Er wordt een benadering gepresenteerd voor de relaties tussen variabelen in het klasklimaat, leraars- en leerlingvariabelen en onderwijsopbrengsten waarin aandacht is voor mediërende en modererende factoren. Na opmerkingen over de te hanteren onderzoeksmethoden volgt een analyse van wat nodig is om meer aanwijzingen voor de praktijk te kunnen geven: dieper inzicht in de wederzijdse verbanden tussen gedrag van moment tot moment en de kwaliteit van de relaties van leraren met hun leerlingen. Dergelijk inzicht zal indicaties geven voor gedrag waarmee leraren goede relaties in de klas kunnen realiseren.