Persoonlijkheid, self-efficacy, disciplineringsstrategieën en de leerkracht-leerlingrelatie bij leerkrachten in opleiding

Samenvatting

Een positief klasklimaat en een positieve leerkracht-leerlingrelatie zijn zowel voor de leerkracht, als voor de leerlingen wenselijk. Beginnende leerkrachten en lio’s (leerkrachten in opleiding) geven aan hier veel moeite mee te hebben, en het wordt dientengevolge vaak genoemd als reden om het vak te verlaten. Vandaar de vraag: wat kenmerkt de lio die er in slaagt een positieve leerkrachtleerlingrelatie op te bouwen? Onderzochte variabelen in relatie tot deze vraag zijn self-efficacy1 (met betrekking tot klassenmanagement, leerlingbetrokkenheid en instructiestrategieen), persoonlijkheidstrekken (extraversie en vriendelijkheid), en disciplineringsstrategieën (sensitief, directief en agressief). 120 lio’s hebben vragenlijsten ingevuld over self-efficacy (Tschannen-Moran en WoolfolkHoy, 2001) en persoonlijkheidstrekken (Branje, van Lieshout, en Gerris, 2007). Hun leerlingen hebben vragenlijsten ingevuld over de manier van disciplineren van de lio (Lewis, 2001) en over de leerkracht-leerlingrelatie in termen van invloed en nabijheid (Créton en Wubbels, 1984). Vriendelijkheid hing positief samen met nabijheid, en self-efficacy bleek een significante voorspeller van de leerkracht-leerlingrelatie en sensitieve disciplineringsstrategieën. Dit laatste verband was echter afhankelijk van het moment waarop de lio met de opleiding was gestart (september of januari). Van alle onderzochte variabelen bleken disciplineringsstrategieën de meeste verklaringskracht te hebben met betrekking tot de variantie op de leerkracht-leerlingrelatie.