“Stel een andere vraag en je krijgt een ander antwoord”

Samenvatting

In een terugblik op de bijdragen aan dit themanummer, behandelen de auteurs drie centrale kwesties in discussie over leraren-als-onderzoekers. Ten eerste argumenteren ze voor een precies en zorgvuldig gebruik van de term ‘onderzoek’ om te vermijden dat de term uitgehold raakt of gereduceerd tot reflectie dan wel probleemoplossend handelen. Onderzoek dient volgens hen altijd te gaan over een vorm van systematisch en intentioneel handelen om, vertrekkende van een zo goed mogelijk gearticuleerde vraagstelling en door middel van passende methoden, gegevens te verzamelen over concrete praktijken die resulteren in een beter inzicht in die specifieke praktijk en dit alles zodanig te rapporteren dat hun relevantie de lokale onderzoekscontext overstijgt. Ten tweede plaatsen ze kritisch vraagtekens bij het effectiviteitsdenken (‘wat werkt’) dat steeds meer en steeds meer exclusief domineert in de onderwijskundige onderzoeksagenda’s en ook in het onderzoek door leraren andere relevante onderzoeksvragen feitelijk onmogelijk lijkt te maken. Zij argumenteren dat onderzoek dat zich richt op inzicht en begrijpen, vertrekkend van oprechte interesse en nieuwsgierigheid over onderwijsfenomenen, even legitiem is als studies gericht op het aanleveren van feedback over de effectiviteit of het rendement van concrete didactische strategieën. Ten slotte ontwikkelen de auteurs een perspectief op zorgvuldige samenwerkingsverbanden tussen leraren(opleiders) en geschoolde onderzoekers als antwoord op de geringe technisch-methodologische expertise van leraren inzake het doen van onderzoek. Ze doen dit aan de hand van de noties complementaire competentie en professionele leergemeenschappen.