Het effect van illustraties bij rekenopgaven: hulp of hinder?

Samenvatting

De cognitieve belastingstheorie (Sweller,1988) gaat over de werkgeheugenbelasting die door diverse factoren tijdens het leren oplossen van vraagstukken ontstaat. Deze factoren kunnen betrekking hebben op gelijktijdige aanwezigheid zijn van twee informatiebronnen zoals een plaatje en tekst. Het onderzoek binnen het kader van deze theorie heeft zich tot nu toe weinig beziggehouden met primair onderwijs. Rekenvraagstukjes in het moderne Nederlandse rekenonderwijs bestaan echter ook vaak uit illustraties en tekst. Hoewel deze illustraties ter ondersteuning zijn bedoeld, zijn vanuit de cognitieve belastingstheorie negatieve effecten door overbelasting te voorspellen. Een aantal concepten van de theorie die relevant zijn voor het oplossen van geïllustreerde vraagstukjes zullen worden toegelicht aan de hand van twee onderzoeken bij130 oudere en 100 jongere leerlingen in het primair onderwijs. Bij de oudere leerlingenbleken illustraties inderdaad een nadelig effect te kunnen hebben. Bij de jongere leerlingen was dit vooralsnog onduidelijk. Verschillen in werkgeheugencapaciteit lijken ook van belang.