Effectieve tekststructuur voor het vmbo: Een corpus-analytisch en experimenteel onderzoek naar tekstbegrip en tekstwaardering van vmbo-leerlingen voor studieteksten

Samenvatting

In dit artikel staat de vraag centraal welke structuurkenmerken ervoor zorgen dat vmboleerlingen hun studieteksten het beste begrijpen. Om intuïties van uitgevers over de geschiktheid van bepaalde structuurkenmerken te inventariseren, zijn studieboekteksten voor het vmbo geanalyseerd. Het blijkt dat in de studieboeken weinig teksten voorkomen waarin gebruik gemaakt wordt van linguïstische kenmerken die coherentie optimaliseren en de integratie tussen de informatie-eenheden bevorderen. De teksten zijn eerder gefragmenteerd van aard. Hiermee maken uitgevers andere keuzes dan wordt aanbevolen op grond van empirisch onderzoek naar coherentiemarkeringen. Met een leesexperiment is bij 561 vmbo-leerlingen nagegaan of uitgevers de juiste keuzes maken. Leerlingen lazen van acht studieteksten een tekstversie met een geïntegreerde of gefragmenteerde structuur. De resultaten laten zien dat vmbo-leerlingen begripsvragen beter beantwoorden wanneer ze een cohesieve, geïntegreerde tekst lezen dan wanneer dezelfde informatie in een gefragmenteerde tekst wordt aangeboden. De verklaring is dat de tekstuele integratie de opbouw van een coherente mentale tekstrepresentatie bevordert.