Leesvaardigheid, strategiegebruik en leesmotivatie van één- en meertalige leerlingen in groep 5 en 6

Samenvatting

In het eerste deel van dit artikel wordt verslag gedaan van een tweejarig longitudinaal onderzoek naar de ontwikkeling van leesvaardigheid, strategiegebruik, leesmotivatie en vrijetijdslezen in de groepen 5 en 6 van de basisschool. Het onderzoek werd uitgevoerd bij 815 autochtone en allochtone leerlingen van 34 basisscholen. Uit het onderzoek blijkt dat de allochtone leerlingen op het gebied van technisch lezen geen achterstand meer hebben ten opzichte van de Nederlandse leerlingen, maar dat de achterstanden op begrijpend lezen en op woordenschat nog steeds aanzienlijk zijn. Ook blijkt dat allochtone leerlingen meer leesstrategieën gebruiken dan autochtone leerlingen en dat ze hoger scoren op extrinsieke leesmotivatie. Op intrinsieke leesmotivatie scoren de allochtone leerlingen en de Nederlandse hoge-SES-leerlingen even hoog, terwijl de Nederlandse lage-SES-leerlingen hierop significant lager scoren. Zowel de autochtone als de allochtone leerlingen rapporteren een achteruitgang in leesmotivatie en vrijetijdslezen over de twee leerjaren. In het tweede deel van dit artikel wordt een interventieonderzoek beschreven met een ‘prestest-posttest’-design. In dit onderzoek werd getracht het strategiegebruik, de leesmotivatie en het vrijetijdslezen van de kinderen in groep 6 te verbeteren door middel van een speciaal ontwikkeld lees- en schrijfprogramma. De interventie werd uitgevoerd in drie proefgroepen (n = 84) met uiteenlopende populaties, waarbij elke proefgroep gematcht werd met twee of drie controlegroepen. Uit dit onderzoek blijkt dat het mogelijk is het strategiegebruik, de leesmotivatie en het vrijetijdslezen van de leerlingen te verbeteren, hoewel de effecten, afhankelijk van de populatie op de proefscholen, verschilden.