Kan een eenzijdige klassamenstelling de ontwikkeling van leerlingen afremmen? Effecten van de sociale en etnische klassamenstelling en verschillen hierin tussen groepen

Samenvatting

Een overwegend laagpresterende leerlingsamenstelling in een klas, een klas met veel leerlingen met laagopgeleide of allochtone ouders, beïnvloedt mogelijk de ontwikkeling van individuele leerlingen in zo’n klas. Enerzijds kan dan een geringere toename in cognitieve prestaties worden verwacht, maar anderzijds een grotere toename door een specialisatie van het onderwijs gericht op deze leerlingen. In een longitudinaal onderzoek zijn ontwikkelingen in prestaties, cognitief zelfbeeld en welbevinden van 8684 leerlingen van groep 6 naar 8 geanalyseerd. Naarmate het aandeel allochtone leerlingen in klassen hoger was, namen de rekenprestaties wat minder toe en naarmate het percentage leerlingen met laagopgeleide ouders hoger was, namen de taalprestaties wat minder toe. We vonden geen verband tussen klassamenstelling en de ontwikkeling in schoolwelbevinden, noch cognitief zelfbeeld van leerlingen. Het bleek waardevol om na te gaan of de gevonden effecten van de klassamenstelling uiteenlopen voor verschillende groepen leerlingen. Zo bleek een klas met vooral allochtone leerlingen voor de allochtone leerlingen, en een klas met vooral autochtone leerlingen voor de autochtone leerlingen, relatief de grootste vooruitgang op te leveren in rekenprestaties.