Incidenteel woorden leren tijdens het lezen

Samenvatting

Een belangrijk deel van de woordenschat wordtopgebouwd doordat leerlingen de betekenisoppikken van onbekende woorden uit de con-text. Twee vaardigheden zijn bij dit zogenaam-de 'incidenteel woordleren' te onderscheiden,namelijk het afleiden uit de context en het ont-houden van de afgeleide woordbetekenis- envorm. In twee afzonderlijke meta-analyses isonderzocht hoe groot de woordleerkans is bijhet lezen (a) en of met behulp van instructie devaardigheid in het afleiden van woordbeteke-nissen uit de context is te verbeteren (b). Eenmeta-analyse van 20 studies naar incidenteelwoordleren tijdens het normale lezen laat ziendat leerlingen ongeveer 15 procent van deonbekende woorden leren die zij tegenkomen.Woordleerkansen zijn groter als partiële woord-kennis wordt gemeten en als leerlingen ouderzijn. De meta-analyse van 21 experimentele stu-dies die zich richten op verbetering van de vaar-digheid in het afleiden uit schriftelijke contex-ten, laat een gemiddeld effect zien van 0,43standaarddeviatie. Instructie waar leerlingenworden gewezen op het herkennen van speci-fieke tekstaanwijzingen ('clues'), lijkt effectie-ver te zijn dan andere instructietypen. Effectenzijn ook groter bij instructie aan kleinere groe-pen. Implicaties voor onderzoek en instructieworden besproken. Toekomstige studies moe-ten het effect van instructie op zowel het aflei-den van de woordbetekenis uit de context alshet incidenteel woordleren onderzoeken om debijdrage aan de woordenschatgroei te evalu-