Linguïstische en culturele bronnen van itembias in de Eindtoets Basisonderwijs voor leerlingen uit etnische minderheidsgroepen

Samenvatting

In deze bijdrage wordt op basis van literatuurstudie nagegaan in hoeverre linguïstische enculturele factoren zijn te traceren die mogelijkde oorzaak zijn van lagere prestaties van allochtone subgroepen op de Eindtoets Basisonderwijs, terwijl het kennis en vaardigheidsniveauvan die subgroepen niet lager ligt dan dat vanvergelijkbare autochtone. Dit fenomeen dat deconstructvaliditeit van een toets aantast, wordt'itembias' genoemd. De uit de literatuur naarvoren gekomen mogelijke bronnen van itembiaszijn toegepast op items uit de Eindtoets Basisonderwijs 1987. Daarbij is gebleken dat hetuitermate belangrijk is om onderscheid te maken tussen (door de toetsconstructeurs) bedoelde moeilijkheid en onbedoelde moeilijkheid(itembias). Immers, een goede toets bevat ookmoeilijke onderdelen om te kunnen discrimineren tussen goede en minder goede leerlingen.Tevens is de kwalificatie 'gebiased' sterk afhankelijk van de soort vaardigheid die in een itemwordt gemeten: een moeilijk woord is terechtmoeilijk in een woordenschatitem, maar kanonbedoeld moeilijk zijn in een rekenvraagstuk.Daarnaast blijkt niet altijd duidelijk te zijn watprecies de vaardigheid is die in een item wordtgemeten en blijken gemeten vaardigheden uiteen te lopen van enkelvoudig tot meervoudigcomplex. Bovendien worden items meestal ineen (cultuurspecifieke) context aangeboden dieonbedoeld moeilijk kan zijn in de ene situatie,maar juist bedoeld moeilijk in de andere. Metname de rol die vocabulaire lijkt te spelen bij hetvaststellen van mogelijke biasbronnen, springt