Deelname aan het lager onderwijs in Nederland gedurende de negentiende eeuw

Samenvatting

In de 19e eeuw steeg de deelname onder de invloed van een aantal factoren gestadig tot 1870. De stijging in de eerste helft van de 19e eeuw moetvooral gezien worden als het gevolg van de invoering van de wet van 1806 en de daarop gebaseerdeprovinciale reglementen. De achtergronden van ditstelsel waren meer van politieke en zedelijke danvan economische aard. Na de wet van 1857 kregeneconomische factoren een grotere betekenis. Economische groei maakte een duurder onderwijsstelsel mogelijk; tegelijkertijd brak het inzicht door,dat onderwijs de arbeidskwalificatie zou kunnenverbeteren. Toch bleven ook politieke factoren eenbelangrijke rol spelen. Zo is de schoolstrijd duidelijk van invloed geweest op de omvang en de aardvan het onderwijsaanbod. Deze strijd maakte grote delen van de bevolking meer 'schoolminded'.Demografische factoren zijn voor verloop van onderwijsdeelname van beperkte invloed geweest engeografische factoren hebben hoogstens indirectbijgedragen tot de groei van de onderwijsdeelname.