Economische expansie en het lager onderwijs in België (1905-1910)

Samenvatting

In dit artikel belichten we een innovatieproces datvijfenzeventig jaar geleden in de Belgische lagere scholen werd opgezet. In 1905 werd in België een internationaal congres betreffende economische expansie georganiseerd. Het initiatief daartoe werd genomen doorde hoogste politieke en economische kringen. Zijhoopten daarmee de Belgische handelsrelaties met hetbuitenland te bevorderen en de Belgische bevolking tesensibiliseren voor de economische problemen van deBelgische staat. De organisatoren van het congres deden een beroep op de minister van Binnenlandse Zaken, verantwoordelijk voor het openbaar onderwijs,om via specifieke programmapunten de schoolgaandejeugd te informeren over de Belgische economie en hetbelang van handelsrelaties met het buitenland; te motiveren om eventueel naar het buitenland uitte wijken; tedoen leven in het perspectief van 'werelduitbreiding'.Gedurende de eerstvolgende jaren na 1905 werd eenhele strategie uitgewerkt om dit innovatieproces in hetonderwijs, vooral in het lager onderwijs, ten uitvoer tebrengen. Het werd echter niet als vanzelfsprekend gerealiseerd. De overheid stootte op weerstanden vanwege de onderwijzers, die a.h.w. ervaarden dat degevraagde vernieuwingen niet in overeenstemmingwaren met de doelstellingen en werkvormen van hetlager onderwijs. Steeds weer worden t.o.v. de school nieuwe eisen enverwachtingen geformuleerd. Zeer recent kwam hetin de Belgische onderwijswereld als een nieuwigheidvoor dat wij in de school aan 'maatschappelijke vorming' zouden gaan doen. Wij moesten de school'openstellen op de samenleving', zo heette het. Dewerkelijkheid met haar problemen (energieschaarste, milieuverontreiniging, armoede, bewapening,discriminatie, onrechtvaardige economische verhoudingen ...) moesten deel gaan uitmaken van de leersituatie. De leerlingen moesten de probleemvelden inde samenleving leren kennen en er, in de mate vanhun mogelijkheden, wat aan gaan doen.