'Vrijheid' als grondbegrip van de pedagogiek (II)

Samenvatting

In het eerste deel van deze verhandeling (dat in hetvoorgaande nummer van dit tijdschrift verscheen) besprak ik de vraag in hoeverre er een logisch verbandbestaat tussen de begrippen 'opvoeding' en 'vrijheid'.Dit bleek inderdaad het geval te zijn: het begrip 'opvoeding' kunnen we alleen adequaat verhelderen dooreen beroep te doen op de noties 'vrije handeling' en'vrije situatie'.Maar indien opvoedingshandelingen tot de overkoepelende klasse van vrije daden behoren, is het danmogelijk dergelijke gebeurtenissen causaal te verklaren? Is gegeven de logische samenhang tussen 'vrijheid' en 'opvoeding'hetoptreden van opvoedingssituaties verenigbaar met de waarheid van de propositiedat alle gebeurtenissen in het universum causaal verklaarbaar zijn? In dit deel van mijn opstel zal ik proberen deze vragen in positieve zin te beantwoorden. We zijn nu beland bij het tweede vraagstuk van ditopstel: is de unityofscience positie (logisch) verenigbaar met de bewering dat 'vrijheid' een grondbegrip is van de pedagogiek? Deze mistige vraag zal ikin deze paragraaf scherper omlijnen, zodat de contouren van het probleem wat duidelijker zichtbaarworden.