Het Verbórgen-Figuren Diagnosticum
Samenvatting
In dit artikel schetsen we de constructie van een diagnostische toets met behulp waarvan we het ontwikkelingsniveau van de herstructurering in de waarnemingtrachten vast te stellen. De opgaven die in de toets zijnopgenomen zijn in hun soort gelijk aan die van deEmbedded Figures Test van H. A. Witkin. We beginnen het artikel met een plaatsbepaling van de Embedded Figures Test in de cognitievestijltheorie van Witkin. Vervolgens schetsen we enkele theorieën over deoplossingsstrategieën die aan de EFTprestaties tengrondslag liggen. Indien we niet uitsluitend, zoals Witkin deed, de prestaties en de interindividuele verschillen hierin op een cognitieve stijltest willen bepalen,maar ook de beheersing van oplossingsstrategieën,dan moeten we kunnen beschikken over een toetsinstrument met behulp waarvan het gebruik van strategieën in kaart kan worden gebracht. Voor een dergelijke toets wordt een model geschetst. In de toets worden vier oplossingsstrategieën onderscheiden. Dezezijn vooral gebaseerd op de theorie over de ontwikkeling van de waarneming van de psychologen L. A.VengerenA. V. Zaporozec. Met de diagnostische toetsis door ons een onderzoek verricht bij 30 kinderenvariërend in de leeftijd van 5V2 tot 7'/2 jaar. Uit ditonderzoek kwam naar voren dat de kinderen bij hetouder worden de tendentie vertonen oplossingsstrategieën te hanteren die volgens de theorie op een hogerniveau liggen.Binnen het onderzoeksdomein van de cognitieve stijlen is waarschijnlijk de stijldimensie veldonafhankelijkheid versus veldafhankelijkheid het meest bekendgeworden (Witkin, Lewis, Hertzman, Mächover,Meissner en Wapner, 1954/1975; Witkin, Dyk, Faterson, Goodenough en Karp, 1962/1974). Dezestijldimensie werd door Witkin en zijn medewerkersaanvankelijk opgevat als een relatief stabiele individuele voorkeur in de wijze van waarnemen. Zij ontwikkelden enkele waamemingstests om de mate vanveld(on) afhankelijkheid vast te stellen, waaronderde Embedded Figures Test (EFT). De prestaties opdeze test bleken significant te correleren met scoresop tests in de gebieden van leren, geheugen en probleemoplossen.
