Als de smalle weegbree bloeit (Opstellen over onderwijs en onderwijsbeleid)

Samenvatting

Deze bundel bevat tweeëntwintig opstellen over onderwijsen onderwijsbeleid. Ze zijn ontleend aan toespraken, artikelen, nota's, memories van toelichting en redevoeringenin de tweede kamer. Bron en tijdstip van deze tijdsdocumenten zijn achterin het boek vermeld. Het geheel geefteen goed overzicht van, en inzicht in de achtergronden vanhet door de auteur als minister van onderwijs tussen 1973"78 gevoerde en voorgestane beleid. Deze bundel heeft nietde pretentie een wetenschappelijke verhandeling te zijn.De stijl is helder en vrij rechttoe rechtaan. Het boek ismede daardoor toegankelijk voor een breed publiek. Deschrijver komt over als een gedreven, vakbekwaam enallround politicus, die weet wat hij wil. Reeds in de op heteerste gezicht wat gezochte titel 'Als de smalle weegbreebloeit....' zitten de elementen strijdlust en intellectuelebeweeglijkheid ingebakken. Van Kemenade citeert hierzijn voorganger Van Veen, de huidige voorzitter van hetV.N.O., blz. 10. Na een viertal meer algemeen georiënteerde opstellen(Heel de mens; Onderwijs, een politieke opgave; Van gelijke kiuisen tot emancipatie; Onderwijs en samenleving)volgt 'Onderwijsstimulering en de mythe van de zelfontplooiing'. Het stimuleringsbeleid blijkt Van Kemenadenauw aan het hart te ga;ui, hetgeen ook op enkele tindereplaatsen in de bundel tot uiting komt. Het tweede gedeeltevan de titel van dit opstel slaat op het gedeelte waar deauteur Duyker fel bestrijdt. Een volgend opstel handeltover drie vormen van 'Demokratisering van het onderwijs'. In het kader van de externe demokratisering pleitV. K. vooralsnog nadrukkelijk voor verienging vim deleerplicht. Op blz. 74 wordt gewezen op een fundamenteleproblematiek die binnen zijn partij, de P.v.d.A., onvoldoende ge;uialyseerd is en welke leidt tot tweeslachtigheidin woord en beleid. Het betreft hier het gericht zijn openerzijds centrale ordening tot bescherming van de zwakken en anderzijds het meer recentelijk toegenomen accentop betrokkenheid en invloed 'iian de basis'. In opstel veertien 'Centraal of decentnuil' worstelt Van Kemenade duidelijk nogm;uils met deze problematiek. Gaat zijn voorkeur in wezen uit naar centrale ordening (vrij zw;uerandvoorwaarden om de zwjikken te beschermen) en heefthij de basis ten dele in het bijzonder nodig om de verouderde pacificatiestructuren te doorbreken, vcxiral de ietwat uitgeholde van de katholieke, w;uikele zuil? De interneen inhoudelijke demokratisering worden vooral toegespitstop het thema 'de school ;ian de ouders'. In het laatsteopstel 'Wie bestuurt de mammoettiinker?' waarin V. K.onder meer (wat bedroefd niuir het lijkt) nogmaals de aandacht richt op de hinge en moeizame weg van een pacificatiedemokratie niuireen participatiedemokratie, neemt de(mede)zeggenschap ook een centrale plaats in. Opvallendis, dat nu eindelijk toch wordt gekozen voor een S.E.R.achtige structuur als tussenstap.