Brezinka's metatheorie als grondslag voor empirisch-pedagogisch onderzoek: een kritiek
Samenvatting
In de opvoedingswetenschap wordt nog steedsnaarstig naar een paradigma voor empirischpedagogisch onderzoek gezocht. Voorstellen vooreen dergelijk paradigma zijn o.a. in de geesteswetenschappelijke traditie (fenomenologisch onderzoek), in de emancipatorische pedagogiek (aktieonderzoek) en in de empirischanalytische richting(technologisch onderz.oek) geformuleerd. In dit artikel wordt het laatstgenoemde voorstel kritisch geanalyseerd. Brezinka is de belangrijkste exponentvan de empirischanalytische richting in de pedagogiek, zodat UY' zijn wetenschapstheoretische en methodologische overwegingen tot uitgangspunt vooronze analyse hebben gekozen. De invloed van Brezinka's empirischanalytischemetatheorie op de opvoedingswetenschap kannauwelijks onderschat worden. Alleen al het feit datde 'Metatheorie' in een tweetal versies van gelijkestrekking reeds 22.000 maal van de persen roldelijkt deze bewering voldoende te staven. En er zijnredenen om aan te nemen dat de zegetocht vanBrezinka's ideeën nog lang niet is afgelopen. Allereerst weet Brezinka de zeer gekompliceerde wetenschapstheoretische materie op verleidelijk eenvoudige wijze, schijnbaar zonder concessies aan de inhoud te doen, naar zijn lezerspubliek te vertalen.Een maximum aan metatheoretische informatie lijktmet een minimum aan inspanning verworven tekunnen worden. De 'Metatheorie' zal zich medehierdoor met name cian universitaire opleidingen eenvaste plaats weten te veroveren (zo dit al niet hetgeval was), ook al tekende bijv. Derbolav (1978)tegen een voortijdige fixatie van studenten op deweinig pluralistische metatheorie terecht bezwaaraan. Ten tweede lijkt er in de opvoedingswetenschap steeds meer behoefte te gaan ontstaan tum eenperiode van 'normcialwetenschappclijke' aktiviteiten waarin men kan laten zien dat deze relatief jongeen ondergewaardeerde discipline wel degelijk tothet oplossen van belangrijke opvoedingsproblemenin staat is. De discussie over de identiteit en grondslag van de pedagogiek op wetenschapstheoretischniveau hebben niet alleen onder haar beoefeniutrssterke verdeeldheid gezaaid maar naar de buitenwacht toe ook het beeld van de pedagogiek als eenbabbelkundig specialisme zonder praktische relevantie opgeroepen. Brezinka's metatheorie verschijnt op dit verwarrende toneel als een deus exmachina: het relatief simpele en rechtlijnige ontwerpvan een technologische opvoedingswetenschap belooft een hoge status aan ondeizoekers die vanuit datontwerp onderzoek willen doen.
