Het verschijnsel wetenschap. Een inleiding tot de wetenschapsfilosofie
Samenvatting
Een van oorsprong Nederlandse tekst temidden van (nietsteeds even goede) vertalingen van hete wetenschapstheoretische hangijzers in de bij Boom uitgegeven reeks Teksten wetenschapsfilosofie. Koningsveld schetst de voorgeschiedenis van het logischpositivisme en de inhoud vande beide Camapse standpunten (hk. II), de kritiek daaropwelke leidde tot het huidige beeld van een wetenschapwaarin o.a. de legitimatieproblematiek van de zonder meer'vuile handen' krijgende wetenschapper een centralekwestie is (III) en de bestrijding van logischpositivistischeuitgangspunten zoals die in Popper's kritischrationalismevorm kreeg (IV). In de hoofdstukjes VI en VII wordt eenoverzicht gegeven van Kuhn's paradigmatheorie en Lakatos' reactie tegen het in die theorie vervatte irrationalismeen tegen het naieve karakter van Popper's falsificationisme. Midden in het boek treffen we hk. V aan dat handeltover begrip en waarneming: het meest eigen geluid vanKoningsveld. Het geheel wordt voorafgegaan door eenInleiding waarin K. ons in kennis brengt met een aantalvragen inzake de aard van de wetenschapsfilosofie en hetonderscheid tussen vakwetenschappen en wetenschapsfilosofie. Er wordt verder in de Inleiding gesproken over deverzelfstandiging van de vakwetenschappen, mogelijk 'bijde gratie van het feit dat in een eerder stadium filosofischeknopen zijn doorgehakt' (zoals o.a. het probleem van deverhouding 'feitwaarde'). Wel wijst K. er op dat in demethodenstrijd binnen de sociale wetenschappen hetdoorhakken nog niet geheel is voltooid, doch hij weet hierniet meer over te zeggen dan (wat ons ook bij heriezingduister blijft): 'die strijd spitst zich toe op de vraag of weniet eerder een soort ware wetenschap, in plaats (van? lm)een zuivere ten aanzien van de samenleving moetenontwikkelen' (p. 23). O.i. gaat het vnl. om de vraiig naar deverhouding tussen 'zuiver' en 'praktisch'. Overigens kanmen het met de kritische taak van de wetenschapsfilosofiezoals deze door Koningsveld geëxpliciteerd en onderschreven wordt, wel eens zijn.
