Brokjes semantiek
Samenvatting
. In vele geschriften over de reorganisatie van hetonderwijs worden als belangrijke, veelal zelfs als primairedoelstellingen genoemd: zelfverwerkelijking, zelfontplooiing e.d. aldus H. C. J. Duijker', die zich in 'tvervolg keert tegen een volgens hem door deze termengedekte en onaanvaardkire ideologie^ Ik herinnerde me niet, vóór de lezing van Duijker's;irtikel deze termen in onderwijskundige of onderwijspolitieke contexten tegen te zijn gekomen. Wel kende ik sindslang 'Selbstentfaltung', maar dan in een psychologischfilosofische context (in 't bijzonder Willitun Stem'), 'freieEntfaltung' en 'Recht auf freie Entfaltung' (in talrijke, ookin onderwijssociologische en politieke contexten),'Selbstverwirklichung' (bij Hegel en Marx) met de meerbekende tegenhanger 'Selbstentfremdung'. In de tingloamerikaanse literatuur vindt men 'Selbstentl'altung' met'unfolding' vertaald en 'Selbstverwirklichung' met 'selfrealization' (John Dewey'). Sinds John Dewey is de temi'selfrealization' gemeengoed in de engelstalige opvoedkundige literatuur, wjuirmee geenszins gezegd zij, dat iederer hetzelfde onder verstaat. Nog vaker vindt men, wellichtin dezelfde zin bedoeld, de term 'selfexpression'.Riuidpleegt men engelstalige filosofische en pedagogischeencyclopedieën, d;in komt men t;il van ingeburgerdesamenstellingen met 'self tegen. In zo'n encyclopedie vaneen halve eeuw geleden' vond ik tot mijn verbiizingselfassertion, selfexpression, selfreiilization. 'Selfconcept' is allang 'geoperationaliseerd' om 'objectieP teworden getoetst. Merkwiuirdigerwijs ontbreken juist inpsychologische handboeken, woordenboeken, encyclopedieën tot 1975 de pedagogischfilosoHsche termenselfreiilization, selfestrangement en wat er in andere taleniian beantwoordt.
