Nationalsozialistische Ausleseschulen: Internatsschulen als Henschaftsmittel des Führerstaates.
Samenvatting
Reeds maanden ligt dit boek op mijn bureau, wachtendop een recensie. En toch heb ik het onmiddellijk na ontvangst gelezen. Bovendien zat de recensie toen vrij snelin mijn hoofd. Maar zelden was de afstand tussen „inhet hoofd' en 'op papier' zó groot. Wellicht kan dezerecensie zelf de verklaring van deze distantie geven.Welnu, Harold Scholtz heeft een geweldig werk ondernomen: hij wilde de gehele geschiedenis van de nationaalsocialistische opvoedings en onderwijsinstituten inDuitsland beschrijven met een voorkeur voor de internaatsscholen en de Adolf Hitlerscholen. Ieder die ookmaar enigszins in deze materie thuis is, weet welk eengigantenarbeid daarvoor verzet moest worden. Scholtz's bovendien bekwaam genoeg om archieven te bestuderen, met historische documenten om te gaan, interviewsaf te nemen, en dit alles langs strengmethodische wegte ordenen om het vervolgens in leesbaar Duits weer tegeven. Hoewel hij zijn onderzoek in 1933 laat aanvangen, weet hij maar al te goed, dat de oorsprong van denaziideologie lang voor 1933 gezocht moet worden.Niettemin beweegt zijn werk zich tusssen de machtovername van Hitler (1933) en de doodsstrijd van het DerdeRijk (1945). Men bedenke, dat dit nog slechts een beperkte opsomming is van het aantal aangesneden onderwerpen.Ik kan mij moeilijk indenken, dat iemand die iets overdeze elitaire schooltypen wil weten, bij Scholtz nietPrecies vindt wat hij zoekt. Na het bovenstaande kanHen mij moeilijk verwijten, dat ik de auteur in respectte kort doe; hij kan wat mij betreft het volle pond derWaardering krijgen voor deze jarenlange, nauwgezette,Wetenschappelijk verantwoorde arbeid. Maar hiermedeis nauwelijks de helft gezegd van 't geen over dit boekm.i. absoluut gezegd dient te worden. Zou ik b.v. opmerken, dat ik ondanks de eerlijk gemeende lof ook nogeen aantal 'reserves' heb, dan dekt dit woord in genendele de fundamentele bezwaren die ik tegen het werk vanScholtz heb; en deze bezwaren groeiden bij momentenzelfs uit tot verontwaardiging, soms ook tot angst. Toegegeven: emotie is zeker niet de beste gids bij de beoordeling van een wetenschappelijk werk. Maar waaromkent Scholtz geen enkele emotie? Waarom moet hij deontzettendste gebeurtenissen registreren met de onbewogenheid van een computer? Waarom onthoudt hijzich doorlopend en konsekwent van elk waarderingsoordeel over de feiten die hij met zo'n exacte nauwgezetheidbeschrijft?
