Algoritmen en heuristieken in het onderwijs

Samenvatting

Om de functie die algoritmen en heuristieken in hetprobleemoplossen kunnen hebben te kenschetsen,moeten wij kort ingaan op het verloop van probleemoplossingsprocessen. Hierbij maken wij gebruik vaneen op Duncker (1935) gebaseerd model, waarvande waarde door empirisch onderzoek werd bevestigden dat werd uitgewerkt door Kuljutkin (1970).In korte bewoordingen gesteld, komt het oplossingsproces volgens dit model erop neer, dat de oplosser begint met een fase van probleemanalyse,waardoor hij komt tot probleemtransformatie, hetdaardoor ontstane nieuwe probleem wordt dan zonodig opnieuw geanalyseerd om vervolgens te worden getransformeerd enzovoorts, totdat ten slotteeen transformatie van het probleem leidt tot deoplossing. Onder probleemtransformatie wordt verstaan het vervangen van het probleem (A) door eenander (B) of eventueel het splitsen van het probleemin meerdere problemen (Bi, B2, enz.) en wel zo datdoor oplossing van het probleem (de problemen) Bhet probleem A tevens is opgelost. Het gaat dus omde ieder bekende redenering in de geest van: ik zoude oplossing (van A) hebben, als ik eenmaal de oplossing wist voor . . . (= B). Dergelijke transformaties vinden plaats na een min of meer uitgebreideinspectie en analyse van de probleemsituatie, van hetdoel, de gegevens, de essentiële moeilijkheid in hetprobleem enz. Dit proces van probleemanalyse kan een maximaalcreatief proces zijn. Het is echter ook mogelijk, datprobleemanalyse leidt tot de ontdekking van bepaalde kenmerken van het probleem, waardoor het probleem wordt herkend als behorend tot een bepaaldtype, waarvoor men de weg naar de oplossing althans in principe kent. Het probleem is dan getransformeerd tot een probleem waarvoor men over eenoplossingsmethode beschikt. In sommige gevallenworden wij geconfronteerd met problemen die zonder dat verdere transformatie nodig is als een bekendtype kunnen worden thuisgebracht. Men kan stellen,dat ook in die gevallen het probleemoplossen begint met een, zij het summiere, fase van probleemanalyse; deze kan men dan als probleemidentificatieaanduiden.