De kwalitatieve benadering in de diagnostiek van de cognitieve ontwikkeling
Samenvatting
De laatste jaren zijn de Russische psychologen steedsmeer tot het inzicht gekomen, dat het noodzakelijkis om zowel voor praktische als voor onderzoeksdoeleinden gebruik te maken van psychodiagnostische methoden waarmee het niveau van de cognitieve ontwikkeling van kinderen vastgesteld kanworden. Zonder dergelijke diagnostische methodenis het onmogelijk om tot een voldoende gefundeerdevergelijking te komen van de effectiviteit van de verschillende onderwijssystemen en procedures, terwijl men evenmin kinderen met een achterstand inhun ontwikkeling kan opsporen of de oorzaken vaneen dergelijke achterstand kan vaststellen.De testmethoden die in de westerse psychologiegebruikt worden, maken wel een bepaalde rangschikking van kinderen met een verschillende cognitieve ontwikkeling mogelijk, maar zijn niet geschiktom de problemen op te lossen waarvoor de psychologische diagnostiek in de Sovjetunie zich gesteldziet. Het voornaamste gebrek van deze tests bestaathierin, dat zij de kenmerken van de cognitieve ontwikkeling zuiver statistisch benaderen. Zij willen decognitieve ontwikkeling meten zonder dat men voldoende inzicht heeft in wat er nu precies gemetenwordt. Men veronderstelt, dat bij het doorwerkenvan een serie testitems een algemene 'verstandelijkepotentie' van het kind aan het licht komt, die gemeten kan worden door hem te relateren aan het gemiddelde succes waarmee kinderen van dezelfde leeftijd dezelfde opgaven uitvoeren. Hieruit vloeit ookhet empirisme bij het construeren en het verzamelenvan testitems voort: de algemene intellectuele potentie moet zich immers bij het oplossen van elkewillekeurige opgave (die geen speciale kennis ofvaardigheden vereist) op dezelfde wijze manifesteren. bepaalde aspecten van de cognitieve activiteit vanhet kind. Bij het ontwerpen van tests is het reeds langgebruikelijk om een onderscheid te maken tussen'verbale' en 'nietverbale' opgaven, waarbij in beidecategorieën weer intellectuele operaties van verschillende typen getoetst worden (zoals het ruimtelijke denken, het generaliseren etc.). Het opnemenvan verschillende typen opgaven in de test is echteralleen maar bedoeld om de invloed van de voorafafgaande ervaring zoveel mogelijk te elimineren. Hetonderscheiden van de verschillende aspecten van hetdenken in de tests steunt niet op een voorafgaandeanalyse van de cognitieve ontwikkeling van het kind,d.w.z. op een onderzoek naar de voornaamste componenten van de cognitieve ontwikkeling en hunonderlinge samenhang.
