Spreekvaardigheid analytisch en globaal beoordeeld

Samenvatting

Er is een onderzoek ingesteld om na te gaan of en inhoeverre bij de beoordeling van spreekvaardigheidvan het Frans als vreemde taal de resultaten van eenanalytische beoordeling overeenstemmen met descores van een globale beoordeling. Onder analytischebeoordeling wordt verstaan een kwantitatieve analysevan de transcripten van op geluidsband opgenomenspraakproducten. De globale beoordeling is uitgevoerd eerst door vijf Nederlanders en daarna doordrie Fransen. De Franse beoordelaars zijn gekozenop grond van de resultaten van een uitgebreide selectieprocedure. Er werden belangrijke correlaties gevonden zowel tussen de scores van de analytischemethode en die van de globale methode door deNederlanders als tussen de globale scores van deNederlanders en de globale scores van de Fransen. In Pedagogische Studiën 51 ('1974), 554557, beschrijft ondergetekende een methode om spreekvaardigheid in het Frans te testen door middel vaneen zogenaamde Vrije Spreektoets die afgenomenis in het kader van het Evaluatieonderzoek van eenMultimediale Cursus Frans (SVO project 0225).iHierin schetst hij enerzijds de opzet en afname vande toets anderzijds de beoordeling van de resultaten.Met betrekking tot de beoordeling van de resultatenvan vrije spreektoetsen wordt algemeen aangenomen dat het bijzonder moeilijk is een methode teontwikkelen die aan de eisen van validiteit, objectiviteit en betrouwbaarheid voldoet.2 De in de praktijk toegepaste methoden kan men onderscheidenin de globaalimpressionistische methoden en deanalytische methoden. Bij beide methoden wordt debeoordeling in kwantitatieve gegevens uitgedrukt.Bij de analytische methode echter wordt ernaargestreefd het spreekgedrag in een zo groot mogelijkaantal componenten op te splitsen, waarvoor debeoordelaar aparte scores geeft. Voorbeelden hiervan vindt men o.m. bij Upshur (1971: 5354),Savignon (1972), Beatens Beardsmore (1974: 323),en van Weeren (1975: 142144).3 Als een ver doorgevoerde vorm van zo'n analytische beoordelingkunnen de formule van Dodson (1963) en de methode van Doyé (1974) genoemd worden. In geenvan deze gevallen echter is men er toe overgegaan deresultaten van spreektoetsen te transcriberen alvorens ze te beoordelen. 4 Het is in dit opzicht datde analytische methode die door ons in het kadervan het project Evaluatieonderzoek van een Multimediale Cursus Frans toegepast is, zich onderscheidtvan andere analytische methoden. Onze methodebestaat in het transcriberen van de op geluidsbandopgenomen producten van de vrije spreektoets, hetcoderen van alle fouten en het langs machinale wegkwantificeren van woorden en foutcategorieën.Voor meer bijzonderheden mogen we verwijzen naarde in de aanhef van dit artikel genoemde publicatiein Pedagogische Studiën. De kwantificering is hierzo ver doorgevoerd dat de methode als atomistischanalytisch gekwalificeerd zou kunnen worden. Hetlijdt geen twijfel dat deze methode een schat vanconcrete gegevens oplevert die voor diagnostischedoeleinden benut kunnen worden. In het bovengeciteerde artikel van Pedagogische Studiën hebbenwij echter ook beschreven hoe wij op grond van dezeanalytische methode gekomen zijn tot het meten vanspreekvaardigheid. Hierbij hebben we twee aspectenonderscheiden n.1. spreekcorrectheid en spreekgemak. Voor spreekcorrectheid werd als index hetpercentage goede woorden op het totaal aantalwoorden genomen. Voor spreekgemak werd hetaantal verschillende goede woorden genomen.Verder vindt men in Knibbeler (1974a: 12) eencorrelatieberekening van alle testvariabelen van detoetsen die in het kader van dit project afgenomenzijn. Hieruit blijkt dat de scores voor spreekgemak