Pädagogische Autonomie und Gesellschaftlicher Vortschritt
Samenvatting
De schoolopvoeding is onderworpen aan de inwerking van maatschappelijke krachten, bv. politiekeen economische, en de invloed van een aantal instituties, zoals staat en gezin. Zij zal temidden daarvan haar eigen zelfstandigheid moeten behouden.Opvoeding is immers gericht op het 'recht verstandeneWohl des Kindes' (W. Klafki), op de 'Mündigkeitder heranwachsenden Generation' (K. Mollenhauer).Dat leidt tot de spanning, waaraan het onderhavigegeschrift is gewijd. Het stelt de urgentie van het probleem der pedagogische autonomie in 't licht. Hetmaakt haar duidelijk aan de confrontatie van de situatie in de Duitse democratische republiek met diein de Verenigde Staten. Het laat haar zien aan hetopkomen van de radicale maatschappijkritiek en hetverlangen van kleine groepen om de school aan haarmaatschappelijke idealen dienstbaar te maken, alsmede aan het opdringen van het economisch motief.Het demonstreert haar aan de analyse van een lesuur,dat in een Hessisch gymnasium werd gegeven, eneen conflict, dat zich in een kleine Hessische lagereschool voordeed. Deze laatste, welomschreven, gevallen vormen het aantrekkelijkste deel van het boek, zedemonstreren de veelheid en verwikkeldheid der facttoren op overtuigende wijze. De presentatie van heivraagstuk in haar geheel maakt evident dat enigerleProclamatie van de autonomie in de zin van onafhankelijkheid van de maatschappelijke relaties zinloos ware. Een 'pädagogische Provinz' in strikte zinbestaat niet en kan niet bestaan. Het zal altijd gaanom de afweging van de aanspraken van een veelheid van machten. Het probleem, dat hier bij vernieuwing aan de ordeis gesteld, is onmiskenbaar van groot belang. Deauteurs hebben gelijk als zij zeggen, dat een 'rechtverstandene Autonomie Voraussetzung ist für einerealere Demokratie' (Vorwort). Maar zij hebben mijtot het inzicht gebracht, dat de theorie ons in casuniet ver brengt. Des te belangrijker is dan de wil omvan geval tot geval voor de vrijheidsaansprakender opvoeding, d.i. het eigen recht van de opgroeiende persoonlijkheid, te strijden.
