Boekbeoordelingen

Samenvatting

Dit psychologische proefschrift is met zeer gemengde gevoelens ontvangen. Terwijl sommige psychologen en artsen, didactische leken dus, erhoog van opgeven, zijn er pedagogen die het boek verwerpen. Het lijktdaarom nuttig een ruimere beschouwing aan dit werkstuk te wijden.Voorop moge staan dat het boek noch over lezen, noch over het lerendaarvan gaat. Met verschillende benaderingen, vooral ook Brus' eenminuutleestest is nagegaan hoeveel (b.v. eenvoudige eenlettergrepige woorden) kinderen uit eerste klassen in Enschede op bepaalde tijdstippen vanhet eerste schooljaar konden lezen. Op de methodieken die bij het leeronderwijs in de verschillende scholen gevolgd waren, op de doeleinden diedaarbij waren nagestreefd, op wat omstreeks Kerstmis bereikt kan zijnmet bepaalde methodieken, wat lezen en dictee (overigens heel ietsanders dan lezen, psychologisch en didactisch beschouwd) betreft, wordtniet dieper ingegaan; de vorderingen in decemberjanuari van verschillende leerlingen worden niet in verband gebracht met de toegepaste methodieken en hun doelstellingen. Daarmee zijn de uitkomsten van dezeonderzoekingen bij voorbaat al op losse schroeven gezet; wat was immers de doelstelling voor Kerstmis? Het onderzoek gaat dus duidelijkniet over leren lezen, het hoe en waarom van methodieken, en niet overeen vergelijking van hun resultaten na 4 en 9 maanden, en later. Omkort te gaan, didactisch is de opzet van het onderzoek naïef. Zeker warengevolgde methodieken niet overal dezelfde. Dat „het" leesonderwijs inEnschede verbetering behoefde (pag. 7) is voorts een onduidelijke aanSave: eerst aan het eind durft sehr, mee te delen dat de onderwijssituatiem de eerste klassen van Enschede vaak onbevredigend was. Dat is defeitelijke reden van het onderzoek geweest, en dit ongunstige oordeelover dat onderwijs kan niet van de schrijver zelf stammen, maar het komt^an de onderwijsdeskundigen in Enschede. Psychologisch is ons lezen een gecompliceerd iets. Het motorischacustische systeem der gesproken taal, omgezet in een geheel ander semiotisch systeem van aanccngerijde optische tekens (grafemen) moet wordenterugvertaald in de klanken die door die tekens worden voorgesteld, enklanken moeten vervolgens worden gecombineerd tot woordklank•'"^elden. Het is nogal wat: acustisch en optisch, een oud taalsysteem en^n nieuw visueel weergavesysteem; analyse der woorden in klanken ennotatie van die klanken in lettertekens, en omgekeerd opwekken vanspraakklank bij het zien van een gedrukt symbool; synthese van die•^'anken tot (acustische) woordbeelden, besef, dat de longitudinale sequens^^n links naar rechts van het gedrukte woordbeeld de volgorde in de tijd^an de onderdelen van het gesproken woord weergeeft. Er is dus een ge