Boekbeoordelingen

Samenvatting

Dit boek behandelt verleden en heden van de relatie tussen het onderwijs en demaatschappelijke ontwikkeling in Ghana. Het land was eertijds een Britse kolonie, Gold Coast genaamd. Het kreeg in 1957 zijn onafhankelijkheid binnenhet Gemenebest. Het telt ongeveer 7 min. inwoners. Het behoort met een gehelereeks andere „nieuwe staten" tot de z.g. ontwikkelingslanden. Reeds daaromverdienen de verschijnselen, die in deze studie worden beschreven en ontleed,onze belangstelling. De plaats, die het onderwijs in het gehele proces der ontwikkeling moet innemen, is nog steeds een onderwerp, dat om studie en onderzoek vraagt. De betekenis van dit geschrift gaat evenwel uit boven het zo juistaangegeven doel. Het werk is een bijdrage tot de kennis van de sociologie vanhet onderwijs in het algemeen. Ik veroorloof mij enkele regels om beide aspecten toe te lichten. Een vaak vernomen stelling, die voor menig onderontwikkeldgebied schijnt op te gaan, is dat het land lijdt aan een overontwikkeling van hetalgemeen vormend voortgezet en hoger onderwijs, met als consequentie werkloosheid van intellectueel geschoolden, en een onderontwikkeldheid van hetlandbouw en technisch onderwijs. Bij de constatering van deze feiten wordtdan de voormalige koloniale administratie veelal in kritische zin herdacht enWordt met afkeuring gewaagd van het falend beleid van de nieuwe gezaghebbersde afkeer van de bevolking van praktische scholing. Dr. Foster toont in eengrondig historisch exposé aan dat de economische situatie in het verleden voorde oudleerlingen van het algemeen vormend onderwijs goed geremunereerdefuncties bood en aan de oudleerlingen der beroepsopleidingen weinig kansen8af. De bevolking had, materiële maatstaven volgend, dus volstrekt gelijk datde eerste weg koos. Wat het heden aangaat, eerst economische groei zal de•dansen voor het technisch onderwijs doen ontstaan. Een en ander stemt overeen met de ervaring in Westerse landen, waar de technische opleiding in scholenevenmin aan de economische groei vooraf is gegaan. Heel veel van de nodigegeschooldheid werd toen in de praktijk verworven. De rol van het onderwijs"gt aldus Foster in het beginstadium der economische ontwikkeling niet inhet creëren van bepaalde vaardigheden maar in de verwachtingen, die het wekt,'n de nieuwe consumpticbchoeften, die het oproept, en in een algemene ontevredenheid met de beperkingen van de traditionele maatschappij. Ook dat is eenstelling, die men, naar het mij voorkomt, voor het Westen zou kunnen wagendat in 't begin van de economische groei de meest belangrijke functie vanhet onderwijs is de losmaking uit de traditionele omgeving. De ontwikkelings^eonomen onderschatten in dit verband systematisch de betekenis van de factor:geestelijke oriëntatie, zoals deze zich bijv. in godsdienstleer en wijsbegeerteOpenbaart. Het is niet toevallig dat in Nederland na 1860 industrialisering en